erectieproblemen
Vaak spreekt men ook van ‘impotentie’ maar dat woord is lange tijd als scheldwoord gebruikt en had ook betrekking op andere klachten dan het niet of niet lang genoeg hebben van een stijve penis. Tegenwoordig gebruiken we meestal ‘erectiestoornis’. Soms gaat het om een verschijnsel dat eigenlijk heel simpel te verklaren valt, en waar ook de oplossing eenvoudig is. Soms ligt de zaak moeilijker, is de therapie lastig of is uitgebreid onderzoek nodig om de oorzaak vast te stellen. Soms is er niets aan te doen, en dan is het belangrijk om plezier te ontdekken in vrijen zonder erectie. We geven hieronder een overzicht van oorzaken en remedies, en nog wat gedachten ter overweging.
Soorten erectiestoornissen
Over het algemeen onderscheidt men twee soorten erectiestoornis. De ene treedt onder alle omstandigheden op, de andere alleen onder bepaalde omstandigheden. Iemand kan bij een ernstig ongeluk een beschadiging oplopen aan de zenuwen in het ruggenmerg of het bekken die de penisslagader prikkelen. De penisslagader zal dan de zwellichamen van de penis niet of niet voldoende met bloed vullen: er treedt geen erectie op. Onder geen enkele omstandigheid, omdat er, zoals de seksuologen vaak zeggen, een ‘lichamelijke’ oorzaak is. Er zijn nog meer van dit soort oorzaken. Daartegenover staat de erectiestoornis die alleen in bepaalde situaties of bij een bepaalde partner (of bij alle partners) optreedt, terwijl bij het wakker worden of bij masturbatie alles prima functioneert. Zo iemand kan dus wel een erectie krijgen – er is ‘lichamelijk’ niets mis, zeggen de seksuologen – maar toch lukt het gewoon niet als ze het willen, omdat er bepaalde gedachten en gevoelens optreden. De seksuologen noemen dat dan vaak ‘psychisch’ of ‘situationeel’. Deze vorm van impotentie komt het meest voor.
Erectiestoornis; van een beetje slap tot heel erg slap
Behalve een onderscheid in oorzaken, is er ook verschil in de mate waarin erectiestoornis optreedt. Problemen variëren van een beetje tot heel erg. Of van slechts een enkele keer tot altijd. Dit geldt dus in principe zowel voor ‘lichamelijke’ als ‘situationele’ impotentie. Maar het ligt wel voor de hand dat als iemand altijd volledig impotent is, ook bij het masturberen, de oorzaak gezocht moet worden in een beschadigde, defecte of versleten onderdeel zoals een bloedvat of zenuw, terwijl als het een enkele keer een beetje gebeurt, de schuld bij onhandigheid of ongemak gezocht moet worden. De meeste gevallen zitten tussen deze twee uitersten in. Er kan een kleine organische oorzaak zijn voor een lichte erectiestoornis, maar bezorgdheid of een onhandige reactie van een partner kunnen er een groot probleem van maken.
Ouderdom en erectiestoornis 
Impotentie is niet voor niets vooral bekend als ouderdomsklacht. Allerlei aspecten van het ouder worden kunnen hierbij een rol spelen, het minder goed functioneren van het hele organisme, verminderde productie van het hormoon testosteron, aderverkalking, operatie aan blaas of prostaat, hoge bloeddruk, verhoogde bloedsuiker (diabetes type 2), overmatig drinken en roken, depressiviteit, gebruik van geneesmiddelen (tegen depressiviteit, tegen overmatig drinken en roken, tegen hoge bloeddruk, enzovoort). In alle situaties merkt de oudere man dat hij geen of een volledige of een weer snel afnemende erectie krijgt. Een leeftijd is hier niet precies bij te geven, maar ook bij veel gezonde mannen begint de klok na de zestigste verjaardag langzaam maar zeker te lopen. Gezondheid, een actief leven met succes, voldoende seksuele prikkels, jonge liefdespartner(s), kunnen het proces sterk vertragen, zodat men tot ver in de tachtig potent kan blijven. Vanzelfsprekend heeft een ziekte, ook al gaat die weer voorbij, een nadelige invloed op je libido. Dat geldt ook voor medicijngebruik. Lees altijd goed de bijsluiter en raadpleeg je arts als je merkt dat een medicijn je lustgevoel nadelig beinvloedt.
Erectiestoornis op jongere leeftijd
Als impotentie bij een jonge man incidenteel optreedt onder bepaalde omstandigheden (als hij dus wel een ochtenderectie heeft en ook bij masturberen geen probleem ervaart), is dat altijd het gevolg van hoe hij de situatie ervaart. Hij voelt zich op een of andere manier tekort schieten, en kan daarvan zo onzeker worden dat hij de volgende keer op zichzelf gaat letten, met als gevolg dat het weer misgaat. Het gedrag van de partner speelt hierbij meestal een belangrijke rol. Verbetering in de situatie treedt pas op als de partners open met elkaar kunnen communiceren, en met plezier en lust zonder geslachtsgemeenschap kunnen vrijen (zie Vrijen). Lukt dit niet zonder hulp, en wil men toch met de relatie verder, dan kan men het beste ze snel mogelijk een seksuoloog consulteren. Die zal benadrukken dat erectie en penetratie niet het belangrijkste zijn van het vrijen. En dat men plezier en vertrouwen juist kan terugwinnen als men minder gefixeerd is op het neuken. Met een paar consulten en oefeningen in seksuele communicatie kan men al geholpen zijn, of in ieder geval weten wat men moet doen of laten. (Zie voor Seksuologische hulpverlening bij Adressen)
Erectiestoornis; zin in seks is belangrijk
Het kunnen krijgen van een erectie is voor een man heel erg belangrijk. Hier wordt wel eens spottend of afkeurend over gesproken. De seksuologen die advies en hulp verlenen aan personen of paren weten echter hoe sterk de gevoelens van onmacht kunnen zijn. Een veel gehoorde klacht is dat het leven minder zin heeft of dat het gevoel van eigenwaarde een deuk krijgt. Op allerlei manieren probeert de hulpverlener dus te helpen (en de geldverdiener te verdienen). Er bestaan al heel lang dieetvoorschriften en algemene aanwijzingen om de gezondheidstoestand te verbeteren. Dan zijn er soorten voedsel, drankjes en pillen op basis van plantenextracten, dierlijke organen of fijngemalen delen van dieren. Ze worden ‘afrodisiaca‘ (afrodisias is het Griekse woord voor geil) genoemd, omdat ze het lustgevoel, de zin in het algemeen, kunnen vergroten, en dus ook voor een steviger erectie zorgen. Veel mensen maken zonder het te beseffen gebruik van afrodisiaca zoals een borrel. Velen vinden baat bij bepaalde andere middelen ook als daar wetenschappelijk onvoldoende onderzoek naar gedaan is. In dat geval is er dus sprake van een sterk geloof bij de gebruiker (het zogenaamde ‘placebo’ effect) en een overtuigende boodschap van de verkoper. Afrodisiaca werken natuurlijk niet bij mannen die echt een onherstelbaar defect hebben aan de zenuwen of bloedvaten die betrokken zijn bij het optreden of vasthouden van een erectie.
Medicijnen voor erectiesoornis
Van plantenextracten zoals ginseng, yohimbine en papaverine, die tot voor kort door velen als typische kwakzalverij werden beschouwd, is toch wel wetenschappelijk bewijs voorhanden dat en hoe ze werken. Deze worden dan ook in de seksuologische hulpverlening gebruikt. Yohimbine wordt in tabletvorm voorgeschreven (dagelijks te nemen of alleen voor het vrijen) en werkt uiteraard niet altijd of bij iedereen. Papaverine wordt net als prostaglandine (in de handel onder de naam Androskat) ingespoten in de penis. De arts geeft instructie en bepaalt de juiste dosering. De man moet het daarna zelf leren doen. Dat schrikt velen af, al is het minder eng dan het lijkt.
Erectiepillen
Er zijn drie goedgekeurde erectiepillen op de markt: Viagra (sildenafil), Cialis (tadalafil) en Levitra (vardenafil). Zij bavatten een stof die de gladde spiertjes rond de penisslagadertjes ontspant. Daardoor kunnen die slagadertjes zich openen en voldoende bloed in de zwellichamen van de penis pompen. De penis wordt stijf en de adertjes die het bloed afvoeren worden dichtgedrukt, waardoor de erectie ook niet te snel verdwijnt. Viagra is sinds 1998 op de markt, de andere twee sinds 2003. Ze zijn succesvol, maar hebben ook tekortkomingen, bijwerkingen en contra-indicaties. Ze worden normaal niet zonder doktersvoorschrift verstrekt en ook niet vergoed. Sommige ziektenkostenverzkeraars hebben ze wel in een aanvullende verzekering. Erectiepillen werken niet als lustopwekkend middel. Als er geen ‘zin’ is, door welke oorzaak dan ook, bieden erectiepillen ook geen soelaas. Het onderzoek naar nieuwe middelen is in volle gang, want de markt is groot. Hopelijk zullen over tien jaar nog betere medicijnen geproduceerd worden, en tegen lagere prijzen. Maar ook dan zouden deze medicijnen eigenlijk alleen bestemd moeten zijn voor een beperkte groep (die dan ook vergoeding moet krijgen van hun verzekering), aangezien bij vele anderen de problematiek eigenlijk gelegen is in hun manier van omgaan met seksuele gevoelens en relaties, zaken die niet met medicijn te verhelpen zijn. Erectiepillen zijn af te raden bij gelijktijdig gebruik van bloeddrukverlagende middelen en pillen zoals poppers.
De prijzen lopen sterk uiteen, allemaal zo tussen de € 3,75 en € 10 per pil, meestal in verpakking van vier. Het voordeel van o.a. Viagra is dat het iets duurdere 50 mg tablet te halveren is en daarbij dus ook de prijs. Als het dan ook nog werkt, tenminste. De goedkopere die via internet zijn te krijgen, komen meestal uit China of India, zelfs als er toch Viagra op staat. Intussen komen er steeds meer nieuwe, op elkaar lijkende produkten op de markt, die via Internet zonder recept heel voordelig worden aangeboden (bijvoorbeeld Kamagra). Werking en veiligheid zijn niet wetenschappelijk onderbouwd.
Mechanische middelen bij erectiestoornis
Voor mannen die geen baat (willen) vinden bij medicijnen, zijn er nog steeds een aantal mechanische middelen beschikbaar, zoals de speciale penisdrukring, vacuümpomp prothese, kunstpenis en implantaat.
- De penisdrukring helpt voorkomen dat een penis in erectie al te snel weer verslapt. De afvoer van bloed gaat immers via de aderen, die dicht bij de oppervlakte van de penis liggen. Er zijn verschillende modellen in de handel. Een penisring mag niet langer dan een half uur blijven zitten.
- De vacuümpomp is een koker die over de penis wordt geplaatst, waarna aan de bovenkant lucht wordt weggezogen. Door de onderdruk vullen de zwellichamen van de penis zich en treedt een erectie op. Dan wordt de ring die onderaan de koker zit om de penis geschoven, en de koker wordt verwijderd. De ring moet binnen een half uur weer losgemaakt worden.
- Een holle kunstpenis of een verlengcondoom worden gebruikt als geen erectie meer mogelijk is en het paar toch wil neuken.
- Mochten alle middelen om tot eeArtikel in andere taal lezen?n erectie te komen mislukken, rest nog het implantaat. De meest toegepaste is de Amerikaanse Scott-prothese. Deze bestaat uit aan weerszijden van de penis ingebrachte plastic slurfjes, die door vloeistof worden volgepompt. Het reservoir daarvoor wordt bij de prostaat geplaatst en aangestuurd door een ballonnetje, dat tussen de ballen wordt aangebracht. De penis wordt daardoor van binnenuit stijf en stevig, wat een probleem bleek bij de vacuümpompen. Verder is het gebruik niet aan tijd gebonden, zoals bij de meeste erektiemiddelen. Dit wordt geregeld met een ventiel, dat in de balzak wordt aangebracht en ingedrukt om de erectie op te heffen. Aanvankelijk waren de gebruikers door veelvuldige mankementen niet erg enthousiast, maar nu hebben verbeteringen en een strengere indicatie de tevredenheid sterk bevorderd.. De kosten worden door de behandelende ziekenhuizen (opname noodzakelijk) verrekend met de zorgverzekeraar, maar dit gaat regionaal niet overal gelijk.
Fysiotherapie bij erectiestoornis
Het schijnt ook mogelijk te zijn om door het oefenen met de bekkenbodemspieren een gunstige invloed uit te oefenen op de erectie. Sommige fysiotherapeuten geven daarvoor oefeningen, die wel gedurende een aantal maanden moeten worden uitgevoerd.
Artikel in andere taal lezen?