deepthroat

Deep Throat is de bekendste pornofilm van de wereld. De film werd in 1972 gemaakt voor publieke vertoning en geldt als een ikoon of symbool van de ‘seksuele revolutie’deep throat

(nu is dat niet zo’n grote prestatie, want pornofilms zijn bestemd voor privé consumptie en dus per definitie niet ‘bekend’). Het verzet ertegen was ook toen erg groot (de film had zijn bekendheid te danken aan verboden, rechtszaken, protesten, veel discussie; leuk voorbeeld in Nederland: de katholieke justitieminister Van Agt wilde de vertoning beperken tot zaaltjes met maximaal 50 bezoekers, wat iedereen belachelijk vond).

Weer rumoer over Deep throat

Begin 2008 ontstond weer rumoer, toen de publieke omroepen VPRO en BNN bekend maakten de film op tv te gaan vertonen. Rouvoet en Slob van de Christen Unie deden een beroep op de omroepen om de film niet te vertonen (verbieden kan in Nederland nog niet) en dat leverde de nodige media-aandacht op. Het zal interessant zijn om de hedendaagse discussie over deze film te volgen. Er is bijvoorbeeld wel verschil tussen vertoning in een bioscoop en op de televisie (waar men over het algemeen toch preutser is).
Indertijd naar de bioscoop gaan om deze film te zien was het stellen van een daad, het eisen van vrijheid van meningsuiting op seksueel gebied. Die openbaarheid, dat belang dat aan seksualiteit in de ruimste zin van het woord werd toegekend, duurde maar kort. Wat de porno (de uitbeelding van seks) betreft, die bloeide eerst vooral op in tijdschriften. Toen kwam ook de video, waardoor de seksbioscoopjes vanzelf verdwenen. Met de komst van internet in de jaren tachtig geraakte de porno echt in zijn element, maar verloor zijn functie als maatschappijkritiek. Seks wordt gezien als een afgebakend privé terrein en is losgekoppeld van zwangerschap en voortplanting, van het gezin als seksuele structuur, van het bevolkingsprobleem, van het verschil tussen de geslachten, zelfs van het verlangen, de eros als oerkracht, de passie, religie, macht, enzovoort.
Dat wil niet zeggen dat over de seks nog steeds veel te doen kan zijn. Seks als consumptie-artikel is net als eten en drinken ook object van onderzoek, hulpverlening (seksuologie) en voorlichting (het waarschuwen voor gevaren) en pikante verhalen en schandalen doen het zoals altijd goed in bepaalde media.

Porno op internet

Internetporno is ideaal omdat het privé is. Alles wat de menselijke fantasie op het gebied van seks kan bedenken is op internet te vinden. Echter, het merendeel van wat we zien is toch een weerslag van de gangbare geaccepteerde praktijk: de (mannelijke) consument wordt seksueel opgewonden en bevredigt zichzelf op beelden van aantrekkelijke jonge vrouwen die zich in allerlei intieme houdingen laten zien, zichzelf bevredigen en laten bevredigen, pijpen, en/of geneukt worden. Er is een algemeen geaccepteerde leeftijdsgrens van 18 jaar. Was die wettelijke grens (met bijbehorende strenge sancties) er niet dan kon men uiteraard ook dezelfde soort beelden met jongere meisjes en jongens te zien krijgen.
Wanneer is iets eigenlijk porno? Oppervlakkig is daar algemene overeenstemming over (‘gewoon de beschrijving of uitbeelding van seks met de bedoeling om op te winden’), maar in de praktijk houden we ons daar niet aan.

Wat is eigenlijk porno?

In verschillende tijden en op verschillende plaatsen wordt heel verschillend gedacht over wat pornografisch is. Honderd jaar geleden werd voorlichtingsmateriaal over voorbehoedmiddelen als pornografie beschouwd en in beslag genomen en verbrand. Uiteraard gold dat ook voor alle geschreven teksten, foto’s en films waarin seksuele handelingen werden beschreven of uitgebeeld. In 1970 werd de porno vrijgegeven. Toen lag Lolita bij de sigarenboer, terwijl op dit moment alleen het privébezit daarvan al tot levenslange opsluiting kan leiden (lees het verhaal De Pedo). Foto’s van naakte kinderen op het strand zijn in onze tijd weer verdacht en worden dus ook bijna niet meer gemaakt. Daarentegen vallen geschreven teksten (ook als het om kinderen gaat) niet meer onder een verbod en levensgrote reclame voor lingerie hangt bij de tramhalte. Die wordt door religieus rechts (christelijk, moslim, joods, hindoe, feministisch) echter wel vaak ‘pornografie’ genoemd. Deze groeperingen streven ernaar dergelijke beelden uit het openbare leven weg te houden. Het is niet ondenkbaar dat ze daarin slagen, en dat ze uiteindelijk ook het verbod op geschreven pornografie weer invoeren. Ze zullen hun invloed aanwenden om een algemene stemming te kweken tegen de publieke aanwezigheid van seks. Dit is ook de motivatie achter de zedelijke kleding, de hoofddoek, sluier en boerka. De (jonge) vrouw vertegenwoordigt de seks, ze roept het seksuele verlangen op, haar onbedekte publieke verschijning wordt als verstoring van het openbare leven ervaren. Ook hier toont een meisje zich niet bloot, met blote borsten, in lingerie, in het openbaar. En dat is haar eigen wil. Het heeft niets te maken met de onderdrukking van de vrouw door de man, integendeel zou je haast zeggen.

Privé en publiek

Achter de discussie over pornografie zit een dieper liggende kwestie, namelijk het onderscheid tussen privé en publiek. Wat je opvalt bij de zedelijk strenge (traditionele, conservatieve, primitieve) cultuur is dat het uiterlijk vertoon van de mens zo radicaal verschilt van het innerlijke gedrag en gevoel. In het openbaar is men stijf, conformistisch, preuts, agressief anti seksueel, privé is men ongeremd pornomanisch. Hoe primitiever een maatschappij, hoe minder ruimte er in het openbaar is voor het individu, het subjectieve.
Onze moderne westerse cultuur heeft in de afgelopen paar honderd jaar een beetje doorbreking van het strenge onderscheid tussen publiek en privé te zien gegeven. Het taboe (heilig verbod) op de seks is kleiner geworden. De roman – en later de film – gaat over de allerindividueelste verlangens van het subjectieve beleven. Muziek en schilderkunst tonen de naakte en hartstochtelijke mens. De vrije markt etaleert schoonheid en gratie in de gestalte van de seksueel aantrekkelijke vrouw. Onze moderne wereld biedt ons daardoor meer openbare mogelijkheden tot zelfkennis dan ooit tevoren. De dagelijkse suggestie van seks, het gesprek erover in voorlichting, onderzoek en hulpverlening is bij ons ingeburgerd. Het vertonen van een film als Deep Throat op de televisie hoort daar ook bij. Voor mij komt hij veel te laat op de avond, dus ik neem hem op. Kunnen de kinderen hem ook bekijken.

Dik Brummel