naaktstrand, vooruitgang?

Op een gegeven moment kwam er een politiewagen aanscheuren met twee agenten erin. Ze stapten uit en sommeerden ons in te stappen. We werden gearresteerd wegens ‘openbare schennis van de eerbaarheid’. Er werd dus niet gewaarschuwd of gepraat. Nee, wij waren schuldig aan een misdrijf. Een zedenmisdrijf.

Misdrijf

Het is volgens mij wel vooruitgang als je zonder bovenstukje op een openbare plaats zoals strand of park van de zon mag genieten zonder dat je gearresteerd wordt. Ik herinner me nog levendig hoe dat in 1972 was. Ik bevond mij met twee andere meisjes op het strand. Het was er niet erg druk, er zaten een paar families met kleine kinderen. En er liepen wel wat mensen langs de zeekant. Misschien heeft een daarvan geklaagd. Hoe dan ook, op een gegeven moment kwam er een politiewagen aanscheuren met twee agenten erin. Ze stapten uit en sommeerden ons in te stappen. We werden gearresteerd wegens ‘openbare schennis van de eerbaarheid’. Er werd dus niet gewaarschuwd of gepraat. Nee, wij waren schuldig aan een misdrijf. Een zedenmisdrijf. Dat is wat anders dan een overtreding zoals door rood licht rijden. In het geval van een misdrijf moet de politie onmiddellijk optreden.
We moesten in de strandpost wachten tot er een inspecteur van de zedenpolitie uit de stad kon worden opgetrommeld. Die moest ons ondervragen. Het duurde wel even voordat hij arriveerde, want het was zondag. Daar ging dus je vrije dag. Ik had het eerst alleen maar maf gevonden, maar nu werd ik toch steeds kwader. Zit je daar voor idioot met een verplicht bloesje aan opgesloten met een paar agenten.

Inspecteur

Na een uur of drie kwam de inspecteur van de zedenpolitie. Laat dat nu een ex-strandagent zijn die ik al een paar jaar kende, en bij wie ik ook af en toe op bezoek genodigd werd als hij op zijn strandpostje zat. Daar hadden we wel eens heerlijk gezoend. Zijn gezicht trok bleek weg toen hij me zag zitten. Hij liep snel door naar de andere kamer. Daar werden we een voor een verhoord. Mij bewaarde hij voor het laatst. Zijn hoofd was nu rood. Hij keek me een beetje onrustig agressief aan als iemand met een slecht geweten die niet van plan is zich te laten chanteren. Ik stelde hem gerust. Ais hij gedacht had dat ik hen ergens van zou beschuldigen, had hij het mis. En toen heb ik de politie en hem incluis uitgescholden. Of ze niets beters te doen hadden. Enfin, dat doe je dan als je warm en kwaad bent. Hij was er een beetje verlegen mee. Hij gaf ook als zijn ‘persoonlijke’ mening te kennen dat hij het niet zo erg vond. Maar ja, er was een klacht geweest van een dame die langs de waterkant liep en ‘als functionaris’ moest hij optreden. “Maar ook zonder klacht moeten we optreden. Het is namelijk een misdrijf. Ja, wel een beetje een zwaar woord. Nou, laten we dit afspreken. Ik maak er dit keer geen zaak van. En ik moet je vragen om in het vervolg wel een bovenstukje te dragen Als jij zorgt dat er geen klachten meer binnenkomen, dan zijn we weer even goede vrienden. Met die andere twee dames heb ik dat ook zo afgesproken. Die waren ermee accoord.”
Helaas kon ik hem niks beloven. En dat we weer even goede vrienden waren, dat geloofde hij zelf toch ook niet. Zijn hoofd was nu nog een paar tinten roder, maar hij beheerste zich zoals een goed agent betaamt en hij liet me gaan.

Ervaring

Dat was dus mijn eerste ervaring met het blootlopen. Ik stelde aan het begin dat het zeker vooruitgang is als je niet wordt gearresteerd omdat je geen bovenstukje draagt. Net zoals het vooruitgang zal zijn in Afghanistan als de sluier daar niet meer verplicht is. Je ziet op dit moment overal blote borsten en geen agent die ertegen optreedt. En waarom doet die agent dat niet? Omdat er een wet is die zegt dat je wel met blote borsten mag rondlopen? Nee, het is gewoon iets wat door mensen zelf veranderd is. Ik was daar een van. Maar er is dus geen wetgever of commissie aan te pas gekomen. Er zijn geen aparte stranden ingericht voor ’topless recreëren’ of zoiets. Iedereen maakt dat gewoon zelf uit. Dat blijkt dus heel goed te kunnen.

Helemaal bloot

Door de arrestaties vanwege de blote borstjes raakte ik eigenlijk steeds meer overtuigd van mijn gelijk. Ik ging ook steeds vaker helemaal bloot. Eerst alleen ’s morgens vroeg of s avonds als er weinig mensen op het strand waren, later ook overdag. Er waren ondertussen ook een paar anderen bij gekomen. Er was een bepaald stuk strand, niet afgelegen al was het ook niet onderaan de boulevard, waar we dus op een bepaald moment met z’n tweeën of drieën bloot lagen. Daar werd ook weer tegen opgetreden. Dan kwam de agent: “Wilt u wat aantrekken mevrouw?” Dan trok ik mijn sokken aan en dat vond hij dan niet leuk. Op een gegeven moment ging ik ook bloot de zee in. Dan werd je opgewacht en gearresteerd. Daar baalde ik op een gegeven ogenblik van, want dat kostte je de rest van de dag: Eerst wachten op het arrestatieteam dat uit de stad moest komen, dan de reis naar het politiebureau en een paar uur in een cel zitten, dan uitgebreid ondervraagd worden. Na afloop werd je dan weer vrijgelaten en moest je maar zien hoe je weer terugkwam.
Hoe dan ook, ik liep dus bloot en werd af en toe gearresteerd, soms samen met een of twee anderen. Ik was nou ook weer niet gek of flink genoeg om me elke vrije dag te laten oppakken. Ik dook ook wel eens de zee in met een slipje in de vuist en dan stond de politie te toeteren en dat hoorde ik niet omdat ik druk aan het zwemmen was en als ik er dan eindelijk uitkwam had ik onder water dat slipje aangetrokken en dan keken ze op hun neus. Dat soort ongein.

Het was ondertussen 1975 en de ‘discussie over het instellen van naaktstranden’ was op gang gekomen. Er waren overal mensen die bloot lagen op stille plekjes. Daar waren ook naturisten bij, die dus lid waren van een vereniging. Ik wist genoeg van het naturisme om er niet bij te willen horen. Het idee dat je je vrijwillig in een kamp laat opsluiten om vrij te zijn stond me altijd al tegen. Maar de naturisten wilden dus graag een naaktstrand instellen. Dat vond men misschien al heel revolutionair van zichzelf. Een naaktstrand is immers een openbaar terrein. Het strand -en dat geldt niet alleen aan zee, maar ook overal waar water is en waar mensen recreëren -kan niet voor het openbare vervoer worden afgesloten zoals dat met een privé-terrein wel kan. Er kwam dus een werkgroep, volgens goed Hollands gebruik. In die werkgroep zat de gemeente, het naturisme, humanitas, de VVV (omdat vooral Duitse toeristen dol zouden zijn op naaktlopen in kampen), en zelfs de NVSH (want naaktlopen schijnt toch wel iets met seks te maken te hebben). Het hele onderwerp stond toen erg in de belangstelling omdat de situatie nog open was in tegenstelling tot nu.

Politiek

Het naaktlopen werd even tot politiek probleem verheven, doordat zo’n werkgroep uiteraard naar een politieke regeling streefde. Wat men wilde was een stuk strand ‘waar naakt gerecreëerd mocht worden’. Wat je dan krijgt is een politieke discussie tussen zich progressief of liberaal of Christelijk noemende partijen. Naturisten stellen zich op als maatschappelijke minderheid die net als homo’s of gehandicapten of motorrijders een eigen plekje onder de zon willen hebben. Dat sluit dan precies aan bij de politiek die ook niet anders kan denken dan in termen van belangengroepen. Politici beschouwen mensen als kleuters die allemaal aan hun eigen kleur lollie willen zuigen. Als ze dat in alle rust doen is je ideaal bereikt.
En zo werd er dan een naaktstrand gerealiseerd. “Hoera!”, riepen de progressieven, “een stap vooruit!”. “Hoera!”, riepen de conservatieven, “we hebben bedongen dat het om afgelegen stukken gaat, en dat er een schutting geplaatst wordt aan de duinrand, zodat iedereen die niet van dat naaktlopen gediend is erachter langs kan lopen. Er zal ook extra door de politie gepatrouilleerd worden, zodat de zaak op geen enkele manier uit de hand loopt”.

Overvalwagen

Ik ging dus niet naar dat naaktstrand. Ik lag gewoon de volgende zaterdag op mijn eigen plekje. En ja hoor, daar kwamen oom en tante agent in hun overvalwagen. “U hebt nu een stuk strand waar u ongekleed mag recreëren; gaat u daar maar heen, anders wordt u gearresteerd.” Daar ging-ie dus weer. Ze waren nu eigenlijk nog iets agressiever dan voorheen. Ze vonden me nu echt lastig -ik had nu toch een naaktstrand; wat wilde ik nog meer? Daar werden ze echt boos en verdrietig om en dan moesten ze op een gegeven ogenblik ook wel slaan.
Gelukkig had ik enkel medestanders. Eigenlijk was iedereen die erover praatte het met me eens. Zolang ze niet op de proef gesteld werden. Er waren ook mensen die geen zin hadden om helemaal naar dat vreemde verre naaktstrand te gaan. Die deden stiekem de broek uit als er geen agenten waren. En soms vergaten ze dan om hem weer aan te doen, want de politie reed er regelmatig. Die konden ook niet elke keer de hele riedel van een arrestatie afwerken, want dat kostte ze natuurlijk ook tijd en het was lastig. Er was ook verschil tussen de ene agent of strandcommandant en de andere. Ik kende ook een paar agenten persoonlijk. Op een gegeven moment kwam er een praten. Dat was op zich al heel prettig. En dan werd er een soort afspraak gemaakt dat zij niet onnodig zouden optreden als wij niet provoceerden. Nou dat deden we toch al niet, dus dat was geen probleem.

Onofficieel

En zo hebben we een of twee seizoenen een situatie gehad -op dat stuk strand waar ik dus altijd kwam -waar bloot en gekleed door elkaar heen zat. Doordat dit stukje strand enige bekendheid kreeg kwamen er mensen naartoe die normaal elders lagen. In plaats van daar nu bloot te gaan, wat ik vond dat ze moesten doen, kwamen ze naar dit stukje strand. Ze zochten dus in feite hetzelfde soort bescherming als op een naaktstrand. Je zag ook dezelfde soort gedragingen en bedreigde gevoelens die bij apartheid horen. Er zaten op dit vrije strandje dan ook al gauw naturisten die er zo snel mogelijk een officieel naaktstrand van wilden maken. Die noemden dit strand ook een “onofficieel naaktstrand’. Die wilden ook niet dat er geklede mensen kwamen. Die gooiden fotografen de zee in. Die vonden mensen in badpak ‘achterlopen’. Die dachten dat ze aan mijn kant stonden door te eisen dat de hele kust van Nederland naaktstrand zou moeten worden met ‘alleen een paar textielstrandjes voor de christelijke minderheden’. Dat soort lulpraat. Allemaal angst, dat begon ik steeds duidelijker te zien. Ook nu weer kon ik niet verhinderen dat de macht van de hokjesgeest het won.
En zo kreeg ook dit stukje strand aan beide kanten borden waarop in vier talen geschreven stond dat het om een naaktstrand ging. Dus geen schutting van f 30.000,- gemeenschapsgeld ervoor. “Alweer vooruitgang”, riepen de progressieven. Inderdaad, de dure schutting bij dat eerste naaktstrand had helemaal geen nut gehad. En zo groeide het aantal echte naaktstrandbezoekers en ontstond het typische sfeertje dat daarmee samengaat. Ze voelen zich er thuis, zeggen de bezoekers. “Het is er schoner, en je hoort niet de hele tijd die blèrende radio’s. Je wordt er niet bekeken of lastig gevallen. Behalve dan door gluurders, veel buitenlanders achter het riet of in de duinen. Stiekemerds, maar ja dat is hun cultuur hè. Daar moet misschien wel eens iets aan gedaan worden. Eigenlijk zouden er geen geklede mensen moeten worden toegelaten. Laat die liever naar hun eigen strand gaan. Het is hier toch al veel te druk op een warme dag.”
Ik ben er zeker van dat dit soort verschijnselen te maken heeft met de apartheid van het naaktstrand. Mensen laten zich vaak op die manier inpakken als hen dat goed uitkomt, omdat ze denken dat het in het eigen voordeel is. Maar als je ze niet de gelegenheid tot apartheid zou geven zou het ook niet zo sterk leven. Ik heb het nu natuurlijk niet alleen over naakt recreëren. Toen het tweede naaktstrand eenmaal een feit was ben ik verhuisd naar een ander stuk. Daar ga ik nog steeds naartoe. Het overkomt me wel dat als ik de zee in loop, een vingerwijzend persoon mij vertelt dat ik ‘daarginds bloot mag lopen’. Ik ben een paar keer opgepakt door overijverige politiemensen, en veroordeeld tot een geldboete. Maar gelukkig is nog niemand op de gedachte gekomen er ook een naaktstrand van te maken.

Yvonne van Santen

Zie ook:
de naakte mens
nudisme