seks&verlangen

De noodzaak van seksuele hervorming leek tot voor kort helemaal voorbij. De seks was immers bevrijd en alom tegenwoordig. Maar klopt die gedachte wel?

seks & verlangenWorden we tegenwoordig doodgegooid met seks? De vraag is wat men hiermee bedoelt. Neem de televisie. Als je turft hoeveel televisietijd aan seks besteed wordt, inclusief seks-scenes in films, nieuwsberichten over seksueel misbruik, spotjes over veilig vrijen, erotische films en reclame voor sekstelefoonlijnen kom je op veel minder dan 1 procent televisietijd. Neem het internet, dat de naam heeft een waar Sodom en Gomorra te zijn. Op elke sekssite zijn er tweehonderd andere die niet over seks gaan. Mensen die vooral naar seks op zoek zijn hebben de volgende dag misschien wel het idee dat ze ermee doodgegooid zijn, maar dat klopt dus niet met de feiten. Bovendien zijn televisie en internet niet eens echt openbaar. Ze horen vooral bij de privéwereld, en wat er aan seks getoond wordt komt uit een besloten studio. Waar komt al die seks dan vandaan waarmee men zich doodgegooid voelt? Wel, behalve uit het eigen hoofd is dat waarschijnlijk iets anders, namelijk de suggestie van seks. Waar de seks zelf van de openbare ruimte is buitengesloten (de geslachtsorganen zijn op zich al taboe), is de suggestie van seks dat niet. Met name mode/meisjes/dames/vrouwen- en sensatie/roddelbladen dragen dat uit. Hoofdpersoon is de jonge en vruchtbare vrouw. Ze staat op de omslag met minstens het gezicht uitdagend bloot, de mond in een glimlach half open, stralende grote ogen, een gladde roze huid, kortom datgene waar het seksuele verlangen zich op richt, waar de wereld om draait. Deze bladen zijn niet het product van een samenzwering om de vrouw tot seksobject te verlagen. Ze brengen wel tot uiting hoe in een door mannen vorm gegeven cultuur de vrouwelijke aantrekkelijkheid geidiealiseerd (in beelden gevat) wordt. beeld van de vrouwDe bladen zijn niet voor mannen bestemd. Nee, dit is de vrouwelijke wereld zelf, de wereld van de gesuggereerde seks. Binnenin is er de reclame voor make-up en mode (lees: seksuele aantrekkelijkheid), nieuws over de privé (lees: seksuele) belevenissen van royalty en BN-ers en de relationele (lees: seksuele) avonturen, problemen, geheimen van bekende en minder bekende stellen. Er loopt een verbindingslijn van Privé, Weekend en Story via Vriendin, Mijn Geheim en Viva naar Cosmopolitan, Libelle en al die andere vrouwenbladen tot en met het feministische Opzij, die aan de ene kant laten zien hoe ver onze beschaving is gevorderd, hoeveel schoonheid en gratie en individueel levensgenot er in de moderne wereld mogelijk is geworden voor gewone mensen, maar die tegelijkertijd iets primitiefs hebben omdat dit de wereld van de oerseks is die draait om de aantrekkingskracht van de jonge vruchtbare vrouw. ‘The sex’ betekent oorspronkelijk ook ‘het vrouwelijk geslacht’. De jonge vrouw, domineert in feite ook het spreken over seks in relaties. De man is haar ondergeschikte, omdat hij door verlangen gedreven wordt, naar haar gunsten dingt, tot alles bereid is om haar maar te mogen bezitten.

Het

Maar seks betekent ook het concrete gedrag met de geslachtsdelen waarin de cyclus van opwinding tot orgasme wordt doorlopen. Deze seks is universeel. We noemen het ook wel ‘seksualiteit’, wat iets deftiger klinkt, of ‘seksueel gedrag’. Het slaat meestal op de geslachtsgemeenschap van volwassenen, eventueel van (niet te jonge) jongeren, potenti’le voortplanters dus. Seks is een vlot woord voor het grovere ‘neuken’ en wat zich daar eventueel omheen afspeelt. Als Durex een internationaal onderzoek doet naar seks, blijkt bijvoorbeeld dat Nederlanders ‘het’ minder vaak doen dan Japanners. ‘Het’ is een cryptisch (bedekkend) woord voor neuken, voor seks. ‘Vrijen’ is een eufemisme (verzachtend woord) dat voorlichters of huisartsen vaak gebruiken. Het valt prettiger en heeft een sympathieke uitstraling. In de slogan ‘Ik vrij veilig of ik vrij niet’ betekent vrijen niet vrijen, want dat is van zichzelf al veilig; het betekent neuken, seks.

Seks

seks & verlangenMisschien was het beter geweest als de spelling ‘sex’ was gebleven. De Engelse x geeft het iets meer dubbelzinnigheid. Sex is een kort krachtig woord net als shit en fuck, en hoort ook in dat register thuis. Sex is sexy, vies en lekker, ondeugend en heftig, riskant en zalig, gezond en verslavend, gevaarlijk en strafbaar, sex gaat samen met geweld, mannen denken er de hele dag aan, en daardoor is er prostitutie en pornografie en handel in vrouwen en kinderen, en zijn er loverboys en pedofielen en verkrachters en potloodventers. Sex kan met de juiste persoon zalig zijn maar daarbuiten geeft het veel problemen, jaloezie bijvoorbeeld, en het risico van soa. Vuchtige en heftige sex in een dronken bui is misschien iets wat jongeren een keer meegemaakt willen hebben, want in de film doet men het ook zo, maar de risico’s liggen op de loer. Heel fijn is natuurlijk getrouwde sex, maar zelfs daar is het niet probleemloos: hij komt te vlug, zij komt niet, hij wil vaker dan zij, of andersom, na een paar jaar is de opwinding eraf, je ziet het samen in de film op tv, maar dat is eerder genant dan opwindend, tegenwoordig gaan vrouwen ook meer vreemd, ze noemen mannen een ‘lekker ding’, maar schuld en boete liggen op de loer. Geschikte partners zijn er maar weinig en kosten veel moeite, en na afloop van de sex denk je was het dat wel waard, jezelf helpen is eigenlijk net zo makkelijk, sex is een onderdeel, meer niet, en hoe minder drukte erover hoe beter, er zijn belangrijker zaken in het leven.

Seksuele hervorming

Zoals al eerder gezegd is de seksuele hervorming een veel ruimer begrip dan ‘bevrijding van de seks’. Seksuele hervorming is een maatschappelijk proces dat sinds een jaar of tweehonderd in de westerse wereld op gang gekomen is en een enorme betekenis heeft voor de vooruitgang van de mens(elijk)heid. De seksuele hervorming bestrijkt vier terreinen die met elkaar samenhangen:

  • het geslachtsverschil (alles wat te maken heeft met (on)gelijkheid tussen de seksen, eigenschappen, rolverdeling, macht, gedrag en gevoel)
  • voortplanting (alles wat te maken heeft met bevruchting, zwangerschap, anticonceptie en abortus, bevolkingsexplosie en milieu)
  • gezinsvorming (alles wat te maken heeft met huwelijk en familie, ouderschap en opvoeding, maatschappelijke structuur)
  • lust (alles wat te maken heeft met het seksuele verlangen, de aantrekking en afstoting tussen de geslachten, liefde en jaloezie, relatieproblemen, seks, kunst en cultuur).

Het seksuele verlangen Het seksuele verlangen

Seks is dus maar één aspect van alles wat te maken heeft met het seksuele verlangen. Seks heeft betrekking op concreet gedrag met de geslachtsorganen, verlangen is een ruimer en diffuser begrip. Seks wordt algemeen geassocieerd met (jong)volwassenen, verlangen begint vroeg in de kindertijd en eindigt pas met de dood. Voordat men aan seks doet, heeft men al veel ervaring met het verlangen en de frustratie daarvan, met verliefdheid op afstand en het besef van eenzaamheid. Seks volgt een min of meer vast omschreven patroon van prikkels, opwinding, orgasme en ontspanning, het verlangen, de lust, is een continue en diffuse zoektocht, die zich uit in creativiteit, kunst en cultuur, sport en wetenschap.
Het onderscheid tussen seks en verlangen is nodig voor het begrip, het gaat niet om een oordeel. Uiteraard is de seks een belangrijk aspect van de seksuele hervorming. Seks vindt alleen al in Nederland honderdduizenden malen per dag plaats en brengt veel geluk, meestal het enige echte diepdoorvoelde geluk dat ons op de been houdt, en waar we naar uitkijken. Seks is ook belangrijk vanwege de problemen die men ermee kan hebben. De seksuologie als hulpverlening en onderzoek ontleent hieraan zijn bestaansrecht. Seks is een bedrijfstak van grote omvang en betekenis. Niet alleen porno, hulpmiddelen en prostitutie, maar ook voorlichting, anticonceptiemiddelen en abortus hangen ermee samen en zorgen voor honderden miljoenen euro’s aan economische bedrijvigheid. En dat bedrag wordt nog een stuk hoger als we de eerder genoemde markt van schoonheidsproducten, mode en reclame meetellen die velen het gevoel geven dat ze doodgegooid worden met seks. Voor de seksuele hervorming is de positieve waardering van de lust een grondgedachte, waarop ze nog steeds fel wordt bestreden. Maar ook binnen dat kader blijft er ook nog genoeg voor te lichten over seks. Er is elke generatie opnieuw veel onwetendheid en misverstand rondom vrijen en neuken, het gebruik van voorbehoedsmiddelen, de (vaak irrationele) angst voor soa, en dat niet alleen bij jongeren, allochtonen of ongeschoolden. De seks is ook na tweehonderd jaar nog lang niet vanzelfsprekend, nog lang niet opgenomen in de normaliteit van opvoeding en onderwijs.
De NVSH krijgt per e-mail dagelijks vragen binnen over allerlei aspecten van de seks. Opvallend is de toename van vragen waarvan ook wij dachten dat ze tot een ver verleden behoorden, maar die kennelijk in onze tijd weer opgeroepen worden sinds de rechts-religieuze opleving in de maatschappij ook de jeugd weer met vooroorlogse deugden wil opvoeden.

Het seksuele systeem

Het zijn deze verschijnselen die ook altijd weer de vraag oproepen waarom de seks aan de ene kant alom tegenwoordig kan zijn als vrouwelijk schoon, als icoon van verlangen, en tegelijkertijd zo’n negatief imago kan hebben. De verklaring kan niet anders zijn dan dat de seks innig verweven is met de andere elementen van het seksuele systeem. De seks is niet vrij, zoals wel beweerd wordt door tegenstanders van voortgaande seksuele hervorming. De seks is helemaal niet losgekoppeld van de voortplanting en de gezinsvorming, zoals velen hebben beweerd. Er is van oudsher een samenhang tussen het seksuele verlangen, de dominante rol van het vrouwelijke, de voortplanting en de gezinsvorming.
Het seksuele verlangen wordt in de loop van de jeugd gekanaliseerd, selectief ingeperkt tot een relatie met één partner van het andere geslacht. Daarmee wordt seks bedreven en dit leidt tot zwangerschap, huwelijk, en gezinsvorming (niet noodzakelijk in die volgorde).Deze zaken hangen van oudsher met elkaar samen. De afgelopen eeuwen is er op elk van de terreinen vooruitgang geboekt: het ingrijpen in de voortplanting heeft geleid tot kleinere gezinnen, de verkleining van het verschil tussen de geslachten heeft de bewegingsvrijheid en de maatschappelijke deelneming van vrouwen vergroot. De romantische revolutie heeft geleid tot een positieve waardering van de verliefdheid, de lust in het algemeen. Maar klaar is deze seksuele hervorming nog lang niet. Sterker nog, hij is nauwelijks begonnen.

Dik Brummel