seksverslaving

seksverslavingNet als aan drugs, alcohol, tabak, gokken, werken, eten, sporten, televisiekijken, kerkritueel, fotograferen, wiskunde, geld verdienen, computeren, ijs eten, schoonmaken, vergaderen, enzovoorts, enzovoorts, kan men ook aan seks verslaafd zijn.

Verslaving

Iedereen weet wat ‘verslaafd’ betekent. Het is iets laags (het woord ‘slaaf’ zit erin), iets onderdanigs en zieligs, iets waar je afkeer van voelt omdat het prettiger is om ‘meester’ te zijn. Een verslaafde persoon is onderworpen, overgeleverd aan iets dat hem of haar de baas is. De slaaf zou zich wel willen bevrijden, maar kan het niet. Of ten minste zou hij of zij maat willen houden, terwijl hij of zij dat niet kan. Er zijn bepaalde gevolgen van de verslaving: zich goed voelen tijdens de activiteit, maar na afloop van een sessie, of na een tijdje of langere periode het ervaren van bepaalde gevolgen van de verslaving: pijn en andere klachten, problemen met functioneren, geldgebrek, oververmoeidheid, het verwaarlozen van zichzelf en andere mensen, afkeer van zichzelf als ‘slappeling’, enzovoorts.
Waarschijnlijk kennen alle mensen deze ervaring. Het hoort eenvoudig bij het leven dat alles wat je doet en wat een prettig gevoel geeft opnieuw gezocht wordt, dat men dat dan overdrijft, en vervolgens corrigeert. Men kan dit alleen doen, soms is steun van anderen nuttig. Soms moet professionele hulp geboden worden. Soms helpt dat ook niet. Er blijft dus een categorie ‘verslaafden’ die tot hun dood het gedrag waarover ze geen meester zijn blijven vertonen.
Let wel, het voorgaande slaat dus op ‘verslaving’ in het algemeen, of het nu om sigaren roken of geld verdienen, politiewerk of zwangerschap, liegen of kleren kopen, schaken of seks is.

Seksverslaving is niet alleen van deze tijdseksverslaving

Het begrip ‘seksverslaving’ is de laatste tijd in zwang geraakt, waarschijnlijk met de opkomst van intenet. Sinds een jaar of tien bestaat er een beweging uit Amerika, die zich baseert op het werk van Patrick Carnes, en die op alle mogelijke manieren aandacht vraagt voor de ziekte ‘seksverslaving’. De beweging beweert dat het heel veel moeite heeft gekost om hulpverleners te overtuigen dat er zoiets als ‘seksverslaving’ bestaat. Dit is een misverstand. Al vanaf de oudste geschiedenis houden therapeuten en anderen zich bezig met de beheersing van onbegrepen ‘driften’. Van oudsher is het idee van overdrijving bekend en afgekeurd. Alcoholmisbruik, bijvoorbeeld, behoort tot de oudste ervaringen met verslaving en is altijd afgekeurd. Met seks is dit eigenlijk nog in veel sterkere mate het geval. Van oudsher staat de controle op de seksuele begeerte centraal in alle filosofieën en religies van de wereld. Dit heeft ook te maken met de scheiding van ‘lichaam’ en ‘geest.’ De ‘geest’ zou ‘het lichaam’ onder controle moeten houden zoals een stuurman een schip of een vader zijn gezin.

Seksverslaving en het anti-seksuele klimaat

Het grootste bezwaar tegen de beweging tegen seksverslaving is dat van alle verschijnselen en gedragingen die zij ‘seksverslaving’ noemen, slechts een klein gedeelte echt ‘verslaving’ is, zoals dat boven beschreven is. De rest, ongeveer 85%, bestaat uit voorbeelden van wat wij variaties van seksueel gedrag noemen. Seksuele fantasieën bijvoorbeeld zijn natuurlijk en normaal, en iedereen heeft ze. Het is dus onzin om ‘fantasieseks’ op zich een teken van verslaving te noemen. Hetzelfde geldt voor ‘nudisme’, ‘masturberen met objecten’, enzovoorts. Het gaat daarbij om gedrag dat men afkeurt, maar dat daarom nog niet verslaafd genoemd mag worden. Hetzelfde geldt voor exhibitionisme, seks met kinderen, sm, vluchtige seks, enzovoort. Onder het mom van ‘verslaving’ wordt eigenlijk alle gedrag dat niet binnen het huwelijk in een donkere slaapkamer in het geheim plaatsvindt met het oog op kinderen krijgen op zijn minst als riskant beschouwd.
Samenvattend: net als andere verslavingen bestaat er ongetwijfeld ook seksverslaving. Hulp geven aan iemand die daaronder lijdt en erom vraagt is vanzelfsprekend, net als mensen die zich aan wiskunde verslaafd voelen en daaronder lijden ook om hulp moeten kunnen vragen. Het gaat hierbij echter om een kleine minderheid van mensen die hun eigen gedrag totaal niet meer kunnen reguleren, al dan niet met behulp van vrienden.
In een antiseksueel klimaat kan iemand er gemakkelijk toe worden gebracht zichzelf als ‘seksverslaafde’ te beschouwen. De beweging tegen ‘seksverslaving’, zoals de Stichting NPIBS in Nederland, is eigenlijk voor het grootste deel een beweging tegen afwijkend gedrag. Dus, zoals zoveel bewegingen uit Amerika, zoals de Jehova Getuigen, de Morele Herbewapening, de Christian Science, de Save Sex (onthouding voor het huwelijk) zijn het eigenlijk morele bewegingen. Ook een belangrijke rechts-conservatieve puriteinse stroming in de zogenaamde wetenschappelijke seksuologie uit Amerika hoort hierbij. Gelukkig komen er ook verstandige en bevrijdende geluiden uit Amerika.

Dik Brummel

Artikel in andere taal lezen?

Duits

Frans