nymfomanie 

nymfomanie‘Dokter, ik ben de wanhoop nabij. Ik word dagelijks geplaagd door buitensporige hartstochten, die mij tot handelingen aanzetten waar mijn zedelijk besef zich tegen verzet’

In mijn jeugd heb ik mij overgegeven aan het lezen van romans en het bijwonen van feesten, waardoor mijn verbeelding dermate overspannen is geraakt dat het mij in gezelschap van de andere kunne de grootste moeite kost mij als dame welvoeglijk te gedragen. Zo heftig zijn deze begeerten dat ik zelfs tijdens mijn huwelijk niet kon ontsnappen aan de gewoonte mij terug te trekken en mijzelf te misbruiken. Na de dood van mijn man is mijn hartstocht heviger dan ooit, en ik ben op het punt gekomen dat ik u smeek mij te helpen, want ik vrees anders gek te worden.

Deze klacht van een weduwe van 29 jaar wordt vermeld door Dr. Homer Bostwick, van wie in 1855 de zestiende editie van zijn bestseller over ‘Seminal diseases’ (‘Ziekten die met de voortplanting in verband staan’) verscheen. Zijn therapie bestond uit koude baden, een karig dieet, ijskompressen op de genitaliën, en bloedzuigers aan de baarmoeder. ‘Na enkele weken’, verklaart de dokter, ‘was deze achtenswaardige dame uit Boston geheel genezen en opnieuw getrouwd’.

Clitoridectomie clitoridectomie

Carol Groneman geeft in haar boek Nymphomania veel van dit soort voorbeelden. Ze maken duidelijk hoe er in de afgelopen honderdvijftig jaar is gedacht en opgetreden rond het verschijnsel van de ‘overmatige seksuele drift bij de vrouw’, ook bekend als ‘nymfomanie’. In de loop van de negentiende eeuw veranderde de therapie om dit euvel te verhelpen. Toen medici de rol van de clitoris als lustorgaan erkenden, werd het wegsnijden ervan (clitoridectomie) populair. Zo rapporteerde de gynaecoloog A.J.Block in de ‘New Orleans Medical and Surgical Journal’ in 1894 dat een moeder haar negenjarige dochter op het spreekuur meebracht omdat zij haar verdacht van masturbatie. Hij onderzocht de labia en de vagina: geen respons. Toen raakte hij de clitoris aan, en ‘onmiddellijk deed het meisje haar benen wijd uiteen, haar gezicht werd bleek, haar adem kwam in korte snelle stoten, ze kreunde zacht en haar lichaam schokte van opwinding.’ Hij besloot tot clitoridectomie. Het wegsnijden van de clitoris ontmoette ook weerstand, bij dokters met gezond verstand, en bij de nieuwe generatie ‘zenuw’artsen, die de nymfomanie verklaarden uit het zenuwstelsel, uit de kindertijd, of uit genetische afwijkingen. Na het verschijnen van Krafft-Ebings Psychopathia Sexualis en Freuds studie over hysterie ontstond een heel scala aan ‘psychische’ problemen waaraan nymfomane vrouwen zouden lijden. Deze traditie houdt in achterhoekjes tot op de dag van vandaag stand. Nymfomanen zouden in hun puberteit niet de normale overgang naar vrouwelijke volwassenheid hebben doorgemaakt. Ze zouden extreem veel seks willen maar nooit ’echt’ bevrediging kennen. Ze zouden mannen eigenlijk haten en frigide zijn, en opvallend vaak in de prostitutie terechtkomen.

Onderzoek

seksgedragNa de tweede wereldoorlog begon er verandering te komen in deze duistere psychologiserende benadering. Het grote onderzoek van Alfred Kinsey naar het seksuele gedrag van Amerikanen toonde aan dat er grote variatie in individueel gedrag is en dat wat voorheen werd voorgesteld als ernstige afwijking eigenlijk gewoon tot de normale menselijke gedragingen behoorde. Kinsey’s beroemde antwoord op de vraag ‘Wat is een nymfomane?’ luidde: ‘Dat is iemand die meer seks heeft dan jij.’ Ook na het beroemde onderzoek van Masters en Johnson naar feitelijk seksgedrag, waar bijvoorbeeld gewone vrouwen meer dan 60 orgasmes beleefden, bleef er steeds minder over van het idee van de ‘nymfomane’. Even, zo rond het midden van de jaren 70, leek de hele kwestie voorgoed verdwenen. Maar met de reactie die zich voordeed kwam ook het beeld van de oversekste vrouw weer terug. Opnieuw is ze psychisch gestoord, dit keer niet als gevolg van een te grote clitoris, niet omdat ze in haar jeugd is blijven steken in de ‘fallische fase’, niet vanwege een genetische aanleg, maar – hoe raadt u het – omdat ze als kind slachtoffer is geweest van seksueel misbruik, en seks als enige middel kent om aandacht en liefde te krijgen. Carol Groneman zelf schijnt deze laatste ‘uitleg’ van nymfomanie te onderschrijven, en daarom blijft ze aan het eind ook zitten met de vraag: ‘Hoeveel seks is normaal en gezond?’ En zo’n vraag wordt al gauw overgenomen door moralisten, medici, therapeuten en geldverdieners van allerlei slag, en dan zijn we weer even ver van huis als honderd jaar geleden.

Artikel in andere taal lezen?

Engels

Duits

Frans

Spaans

Zie ook: opinie
liefdesrazernij